Sunday, December 25, 2005

 

kerstmorgen

Het is kerstochtend. De kerklokken luiden, er wordt gelachen, er worden sneeuwballen gegooid, iemand wordt eens flink ingezeept en ... maar ... het ziet er hier helemaal niet zo uit ...
En toch was er gister iets, wat me met een enorme zwiepert in dit verhaal slingerde. De Christmas Carol met die hele erge foute Scrooge. Die - dankzij een wonder - zijn enorme misstappen inziet en er alsnog het beste van maakt.
Ik ging gisteren wat boodschappen doen om het appartement van soeur Noella wat meer te laten leven. Koffie en thee en boter enzo. Ik was de auto nog niet uit of ze stonden al rijen dik om me heen. Er was ook een blinde oude bij, die door een jeugd werd geleid. Er waren veel mensen, die flauwekul wilden verkopen. Van kerstkaarten, via kerstverlichting en slingers (wel minstens drie meter lang mon pere, een koopje!) tot een heuse kerstboom (nep en echt). Van verlengsnoeren, via verlichting-algemeen tot volledige sleutel sets en schroevedraaiers. Toen ik klaar was met mijn boodschappen stonden er nóg meer mensen te wachten om mij te bespringen. Met een vriendelijk ‘bedankt maar ik heb het niet nodig’ wipte ik de auto in en weg was ik.

Later stond er voor de poort van St. Charles een man in een rolstoel en hij begon ook al over geld. Hij leek me een aardige kerel, dus heb ik hem uitgelegd dat ik hier voor weinig geld werk, dat ik er dus eigenlijk bij in schiet en dat ik nou één keer niet het leed van de hele wereld op mijn schouders kan nemen. Ik ben hier, omdat ik zie dat de mensen het hier moeilijk hebben en ik wil mijn steentje bijdragen bij het lenigen van die nood. Maar als ik niet iedereen kan helpen, móet ik érgens een grens trekken en die trek ík zó, dat ik geen los geld weggeef.
Gaandeweg deze uitleg was een jeugd zich ertegenaan gaan bemoeien. In gebroken Engels probeerde hij intermediair te spelen. Heel aardig. Aan het eind van mijn uitleg was de meneer in de rolstoel tevreden. Hij begreep mijn standpunt en had er respect voor. De jeugd echter begon nu te vertellen dat hij elke dag in de kerk was en tot God bad dat deze hem zou helpen om naar Europa te gaan, zodat hij daar naar school zou kunnen gaan. Een nobele droom en een mens kan nou een keer niet goed leven zonder dromen. Dromen zijn de drijfveer van de vooruitgang van de maatschappij, denk ik. En in die zin geloof ik dat het deze mensen aan dromen een beetje ontbreekt. Ik heb daar met verschillende mensen diepzinnig over gediscussieerd. Wat ontbreekt er hier, waardoor de boel niet van de grond komt?
Deze jongen droomde echter prima en hij had al mijn sympathie, totdat hij zei dat je alleen maar OK was als je katholiek was. Hij was dan ook lichtelijk geschokt toen ik hem vertelde dat ik protestant was. Het ging tussen ons helemaal fout toen hij mij vroeg om ook een steentje bij te dragen aan de verwezenlijking van zijn droom. Ik zei hem, dat ik zojuist een half uur uitgebreid de tijd had genomen om uit te leggen waar voor mij de grens lag en waarom. Ik vroeg hem of hij dat gehoord en begrepen had? Het bleek dat hij het niet gehoord en al helemaal niet begrepen had. Hij was waarschijnlijk verblind door het beeld van een onder geld gebukt gaande westerling. Wat ? Een piloot ? Pfffffff ... die weten helemáál niet waar ze ermee heen moeten. En toen werd hij wakker. Het was alleen maar een mooie droom.

Zo waren er nog wat akkefietjes en toen ik nog even wat wilde halen bij de winkel, omdat ik iets vergeten was, werd ik halverwege dringend gemaand om te stoppen. Ik ben dan niet zo goed of ik stop. Weet jij veel. Misschien gaat er wel iemand dood. Het noodgeval betrof zijn beurs in combinatie met kerst. En toen overviel mij die tekst uit de Christmas Carol. ‘God zegene u, beste brave man ........’ zingt een jongetje voor het raam van Scrooge in de hoop dat hij er iets voor terug krijgt. Hij krijgt iets naar zijn hoofd geslingerd. Afijn, zo staat het boek vol met voorbeelden – het één nog afschuwelijker dan het andere – waarbij wij allemaal denken : ‘God, wat ben ik blij dat ik niet ben zoals hij’. Wíj hebben het licht gezien. Wij weten hoe het hoort.
En nu – nadat ik bijna élk jaar, en ik ben nu drie en veertig, met ontzettend veel plezier dit boek rond de kerst heb gelezen – werd ik als door een zweep geslagen wakker. Wat weet ik er eigenlijk van? Dit soort situaties kom je in Europa niet meer tegen. En als je ze tegen komt wat doe je dan? De redenatie, dat je niet de hele wereld kunt redden en dat je dús ergens een lijn moet trekken klopt als een bus. Daar is geen speld tussen te krijgen. Maar intussen levert het wel Dickensiaanse toestanden op.
Wat moet ik daar nu mee? Het is al kerstmorgen en ik heb het licht volgens Dickens nog niet gezien.
Afijn, ik zal het er eens met de goegemeente over hebben.

Om nog even terug te komen op de vraag waarom de boel hier zo stagneert, de volgende gedachtenkronkels, waarbij ik een ieder uitnodig om aan deze discussie een bijdrage te leveren. Wie weet, komen we er wel uit.
De eerste mens is hier in Afrika aangetroffen. Hij is alle kanten opgelopen, maar de Afrikaanse mens had dus in principe een voorsprong. Als je de pyramide van – ik geloof Maslov – bekijkt, heb je in deze contrijen al vrij snel aan de basisvoorwaarden voldaan : eten, drinken, een plek waar je kunt leven. Dus je kunt verder met de meer complexe dingen van het leven.
In Europa zaten ze zich nog in beestenvellen druk te maken over hoe ze het in vredesnaam warm genoeg moesten krijgen om niet te bevriezen en hoe ze in ‘s hemelsnaam aan het volgende hapje eten moesten komen. Je kunt je voorstellen dat juist zo’n van de werkelijkheid verwijderd doel leidt tot technologische vernieuwing, maar Maslov zegt toch dat de behoefte daaraan vanzelf komt boven drijven als aan de basis voorwaarden is voldaan. Misschien krijg je dan in het begin een voorutgang met een hoog Willie Wortel gehalte, maar vooruitgang zal er worden geboekt.
En toen – toen we zowel in Europa als in Afrika nog uitgebreid in de bomen leefden – kwam daar in Egypte ineens iets van de grond. Op een schaal en op een niveau waar we nou nog steeds verbaasd over zijn.
Wat was de lucifer, die daar die houtstapel in de brand stak?

De belangrijkste voorwaarde voor ontwikkeling is, dat er rust en vrede is. In dit land is er drie jaar lang rust en vrede. Afgezien van boeven, die ook in Europa welig tieren, is het hier heel rustig. Bovendien zijn er niet onbelangrijke bodemschatten. En het verleden heeft aangetoond dat er ook in de landbouw een vruchtbare toekomst ligt. Er zijn niet zo heel veel monden om te voeden. Drie miljoen inwoners in zo’n groot land ... er is ruimte voor iedereen. Als je de grondprijzen hier ziet .... De houtstapel ligt dus klaar om aangestoken te worden. Welke lucifer is er nodig om de boel inderdaad aan te steken?

En dan is er nog de vraag of je eigenlijk wel wilt, dat ie wordt aangestoken. Als je in het binnenland kijkt, waar de mensen inderdaad de ruimte hebben genomen, dan zie je meestal tevreden mensen. Ze hebben hun plekje, ze hebben hun stekje. Het voldoet niet aan Europese standaarden, maar het is niet het levensdoel van ieder mens op aarde, om uiteindelijk te voldoen aan de Europese standaard. Ik denk dat het het doel is van elk mens op aarde om gelukkig te worden. En deze mensen in het achterland zijn over het algemeen gelukkig. Natuurlijk hebben ze weer hun eigen problemen. Zo leven ze in angst voor toverij. Iemand wordt nooit zómaar ziek. Maar door de bank zijn ze dramatisch gelukkiger dan de mensen, die in de hoofdstad hebben geproefd van de vrucht van de kennis. Het eerste wat wij westerlingen overbrengen is onvrede. Het grondbeginsel : ‘ik wil hetzelfde als mijn buurman’ zit er heel wat eerder in dan het woord van God, om maar eens een andere dwarsstraat te noemen. Het is natuurlijk allemaal niet meer terug te draaien, maar het hoeft misschien niet allemaal zo ontzettend hightech. Ik bedoel : een waterput met drinkbaar water is natuurlijk gewoon echt een aanwinst. En een vaccinatie tegen polio verhoogt het levensgenot ook aanzienlijk. Maar een sateliet televisie is een discutabele aanwinst en zo kan je er nog wel meer bedenken.

Nou ja, ik weet het ook niet. Het is een vraag die hier zo nu en dan rondwaait. Iedereen breekt er dan een poosje zijn hersens op en laat het dan weer liggen. Maar op zich is een zo spelen met een probleem wel de manier om ’s nachts ooit met een ‘eureka’ wakker te worden. Hoewel ik niet denk dat de oplossing van dit probleem zich in een enkel ‘eureka’ laat vatten.

Nu ga ik mijn wederhelft en mijn zoon van het vliegtuig halen.

Vrolijk kerstfeest allemaal!

Comments: Post a Comment



<< Home

This page is powered by Blogger. Isn't yours?