Piloten zonder Grenzen in de Centraal Afrikaanse Republiek

Since I flew for AsF (Aviation sans Frontieres) in the Central African Republic in 2005/2006, AsF has occasionally asked if I would like to fly for them again. By then, I had a well-paid job in the aviation industry and I wanted to put myself first at this point in my life, so I declined each time. I was fired in 2022 and therefore had the opportunity to work for AsF again. It appeared that AsF had turned into a real airline since I left: no more cowboys. That implied I had to jump through quite a few hoops, before I qualified to fly for them. So I started with the first one: a mandatory week in Orly, France for newcomers wishing to fly for AsF. On my motorcycle attacking the “peripherique” around Paris was quite a challenge! It was fun to meet like minded people and it was a very interesting week. At the end we had a clear picture of what was required of us to become fully fledged AsF pilots. I had to undergo a medical test (check blood) and a psychological test (fill out questionnaires and talk to a shrink). I would have to attend another week in Orly and I would have to make a check flight in Lille. To top it all, I had to follow an MCC course. The MCC was the most difficult obstacle. MCC means “multiple crew coordination”. It’s about proper communication in the cockpit. All airlines require it. So - besides a theoretical course - it is done in a simulator of an airliner. And that – of course – is quite costly: 5500 euro’s to be precise. I pleaded and AsF payed the money up front. I’ll have to pay it back flying for them. It was not easy to find a provider, but in the end I did. The theoretical part is not difficult to schedule. The difficulty lies in scheduling the practical part: 20 hours of flight in a Boeing 737! First of all I needed a partner, who – just like me – needed only the basic MCC and the accompanying sign-off. Then the simulator had to be available and we both had to be available as well. Finally all things came together and I arrived at the simulator. Turned out my partner had chickened out at the last moment. So the process of finding a partner started again. Once that was done the flying could start. Now, I have a fear of “too many buttons and switches” and you can imagine the 737 is just a nightmare. In the end I got used to it pretty quickly and efforts of the instructor to send us into the boondocks started failing. In the last session we had some time left and I asked if I could barrel-roll the 737. It actually handles the barrel-roll quite smoothly. I passed the medical test alright and the psycholical one – to the amazement of many – as well. That left the mandatory course in Orly and the flight in Lille. Which was obviously a walk in the park. As this is a voluntary job I could give my availability and I opted for august to start with. Due to communication issues this fell through. My new availability became between half november and end of april. The main characters are Eric Majou. He is a former real estate agent with a love for aviation. Spent most of his life as a fun pilot. Got his commercial pilot’s license 12 years ago and wanted to do something useful with it. He is now chief pilot AsF. Jean Gilbert is a very funny guy, an ex-airline pilot and too old to continue flying for AsF (65 years is the max unfortunately). He answers all my questions and even bought my book “Mission in Central Africa”. Didi is an African lady who takes care of all the daily issues, like visa, tickets, flying schedule and anything else that needs taking care of. Actually the departure date of 6 november came a bit late. Applying for a visum normally takes three weeks and we had one week. So Didi suggested to apply for an electronic visum, which would be available in a couple of days. It is only valid for seven days, but at least I would be in the country and an extension would be taken care of by Dieudonée (the local logistical man in Bunia). So she sent me the link to apply for the e-visum. I tried three times and three times it fell through. I asked Didi to try and she finally succeeded. She sent me the link to pay the required $250, which again didn’t work for me. So again she tried and succeeded in the end. By now the departure date was less than a week away and things became very real. Finally on the road After jumping through many hoops, the time has finally come: all boxes have been checked. I got my MCC. I followed two compulsory course weeks in Orly. I did a mandatory check flight in Lille. I have a visum for Congo. I have a plane ticket to Congo. And I am só relieved that it is possible to travel via Entebbe. The original route was via Kinshasa – Goma – Bunia. I've been told that's a route with many hurdles. You arrive in Kinshasa in the evening and you will be picked up by a local AsF employee (Constant), heading straight for a nearby hotel. There you lay your tired head on the pillow at midnight. At 4:00 AM you get up again to take a UN flight to Goma. In Goma you will transfer to another UN flight for Bunia. The two UN flights do not connect, so you may have to wait 7 hours at Goma. All in all, about three days on the road. It is so much easier through Entebbe. Getting to Entebbe is standard. Entebbe itself is a neat airport in an normal country without violence. And then the last part – about an hour's flight – with the MAF (Missionary Aviation Fellowship). Ideal! However, I realized that I would need a visum for Uganda. Didi would arrange it. On Monday, 6 november, I was checking in my suitcase at Schiphol at 13:00. At that time there was no visum yet. Didi advised I should go anyway. The flight to Cairo was beautiful and took 4:10 hrs. I spent a lot of time looking outside. The hot meal - at 17:00 - was plentiful and delicious. The transfer in Cairo was easy. The flight to Entebbe was via Kigali, Rwanda. Still a 5:30 hrs flight….. I didn't look outside much because it was dark. But when I did look outside, everything was black, except for a small moon. Usually you see some light here and there on the ground of a village or town. But here it was, hour after hour: pitch-black. There was some light again near Kigali, but not near the exuberant festival of lights of Cairo. On the way we had another copious hot meal around midnight. It tasted great. From Kigali to Entebbe it is a 50 minute hop and we arrived at daybreak. At Entebbe, customs had some difficulty with my lack of visum. I had to hand in my passport and in the meantime I was allowed to get my suitcase. While I was waiting for my suitcase, customs came to me. He would give me a one day transit visa. He had been working all night and wanted to get rid of me: fine! After that, I waited until I weighed an ounce, but my suitcase never came. So on to the lost and found. It turned out that I was not the only one who was missing his luggage ....... In the meantime it had started to thunder and rain. Once outside there was no one to meet me, but a few phone calls later Mike – the AsF contact in Entebbe - came to pick me up. Three meters further on there appeared to be a tent with seating, where we could wait. Because – it turned out – Eric came as well, with Kenyan Airways via Nairobi and then we would continue to Bunia together. I arrived at 06:00 and Eric was scheduled for 09:00. So just wait. When 09:00 arrived Eric didn’t, due to the persistent thunderstorm. And so uncertainty reigned again. It later turned out that the plane had returned to Nairobi. There they refueled and waited for better weather. That came soon. In the meantime I was checked in for the MAF flight. Very official. Things were quite different in Bangui. Once in the waiting area, I spent my time reading and dozing off. The WiFi at the airport was reasonable, so I was informed a while later that Eric would try again at 12:00. And indeed, an hour later Eric suddenly appeared in front of me: a cheerful reunion. This did not end the uncertainties however, as the MAF had not even left Bunia - due to bad weather in Bunia... It took another few hours before we received a message that the MAF had taken off enroute to Entebbe. And indeed – quite a while later – a MAF employee came to pick us up to board the plane. It was very nice to be a passenger with the MAF, an organization that I hold in high esteem. In exactly the same type of plane as the two we operate. The flight itself was wonderful: beautiful landscapes and a feast of recognition (I flew there for three months in 2008). At Bunia we were cheerfully welcomed by many of Eric's acquaintances. Of course, I immediately start comparing it to what I've seen before. Bunia is a big, spread out town. The buildings are modern and in good condition. Not one clay hut, as was the standard in Bangui at the time. No traces of violence, as are visible everywhere in Sarajevo. During the flight I had my headset on and could listen to the pilots. Apparently there was a massacre in Bunia in 2002. Thanks to the arrival of the blue helmets of MONUSCO (Mission de l'Organisation des Nations Unies pour la stabilisation en République démocratique du Congo), there has been peace in the area. There will be elections soon and in the run-up to it, it has already been decided that MONUSCO must go. They leave December 31, 2023. The pilots expect another massacre will become a real possibility again after that. The AsF house is a large walled house. It is not only used by AsF. We are on the ground floor. According to Eric, there are Ukrainian pilots on the first floor. And Russian pilots on the second floor. I haven't seen them yet. There are three bedrooms and - because Inas and Gilles (a veteran AsF pilot) - are already there and Eric is moving into number three, I will go to the hotel on the other side of the road (although it consists of sand as it is not a main road). After my installation in the hotel (looks beautiful from the outside, but is a bit basic on the inside) I cross back to AsF for dinner, this time prepared by Dieudonnée. Deliciously barbecued goat with surprisingly tasty fries and avocadoes. Sprinkled with beer and a sip of whiskey, a royal meal. After a nice afterdinner discussion about life, the universe and everything, it's high time for bed around 8:30 am. Eric and I are dropping off anyway, but it seems to be customary to go to bed early and get up early. When they say, they usually get up at 05:30 and leave at 06:30, I blanch. But apparently everyone wakes up at 04:30 naturally, so what's the problem? I fall asleep like a log and wake up at 06:00. Life is already in full swing on the streets and it is already light. I turn over again and wake up again at 08:00. I quickly crawl out from under my mosquito net, get dressed and head to the hotel breakfast. That turns out to be less than expected. I am led into a completely blacked-out room with black walls and disco lighting. And all this while the sun is shining cheerfully outside. The food offered is limited and there is tea and instant coffee. Anyway, I take care of the inner human being and get out. Eric and Gilles left early this morning for eight flights. I get to do the last two. Before I can fly, I first have to attend a UN security briefing. That was supposed to happen this morning, but – you guessed it – it's been postponed until tomorrow. So: patience is tested once again. Luckily I have plenty of entertainment. Inas had to wait 10 days before she could fly, so a day's wait is nothing. Electricity is fickle. So we have a generator to support us. But there is a remarkable innovation: solar power stored in batteries, converted in 220 Volt AC. The house is built like that. So you have two switches everywhere: one for regular electricity and one for solar power! Apprehention about becoming airborne. Inas is a Danish woman of around 30 years old. Her address is in Sweden. She is dropping skydivers in Slovenia. She has a Bosnian mother from Banja Luka and an Ethiopian father. She has also experience flying in the Central African Republic on a Cessna 206. And yes, it turns out she has been flying the same plane as I. What a coincidence. When I arrive in Bunia, she is there as well. I met her before, on my flight check in Lille. She has been quite frustrated as she was not allowed to fly during the first ten days. Apparently some experience was lacking, so in the end she had to fly ten empty legs, before she was allowed to fly with passengers. In the end she flew six days. All this to indicate my apprehension about my process here. However, it turns out I just have to get the UN safety briefing. It is done via zoom and several people enlighten me about the do’s and don’t’s during one hour. It’s all quite straightforward and not too threatening as the fighting is not very close to Bunia. However we do fly to hotspots, like Mambasa. The Ugandan airforce – which works together with the Congolese army – has just made three airstrikes on rebel positions close to Mambasa. The concern is not so much the threat of being attacked, while on the ground in Mambasa. The concern is about getting in-flight conflicts. So things like this will be coordinated between the fighting parties and the UN. The UN will have to give us the green light, when we fly to a hotspot. Other than that there is a large restricted area where the fighting is more intense, but we do not come near to that area, so: no worries. The safety briefing was postponed one day and then – yesterday – I could start flying. First flight to Mambasa. It is only a thirty minutes flight. First the luggage arrives and then the passengers. We have eight passengers today. They have to identify their luggage in order to prevent us taking along stuff that doesn’t belong to anybody. They themselves have passed the usual metal detector. Then Eric – our chief pilot and my personal mentor – invites the passengers to board. After that he enters the cabin to make sure everybody is strapped in correctly and he finalises his act with a beautiful safety briefing in French. I am not sure I will ever be able to deliver that speech. I asked him to write it down for me, as this is really the task of the co-pilot. The weather is a bit shaky as we are still in the raining season and we have to wait a bit for the weather to clear up. Finally Bunia is OK and from Mambasa we receive pictures trying to indicate it is OK at their end as well. Although not very convincing we give it a try. There is plenty of cloud to prevent us enjoying the pretty view, but there is a lot to do in only thirty minutes, so I don’t mind. This is pretty much a brand new airplane with a level of automation, which at this point, is beyond my level of comprehension. For instance – for flight following purposes – we send an SMS to a multitude of people and agencies, letting them know when we departed, when we estimate to arrive at which destination with how many people. We can also make the airplane calculate a comfortable descent path and then fly it. We also have to talk to flight following – situated in Goma – via the HF with pretty much the same message as the one sent by SMS. Then we have to report “ops normal” every thirty minutes, which turns out to be a bit much for a thirty minute flight. Mambasa is a strip with a bit of a slope. Altogether it averages 2%, but there is a very steep bit in the beginning. We fly by to check it out first. There is a guy with a yellow vest in the middle of the strip, but he will probably go to the side when we arrive. As the trees are very tall you really descent and fly under the canopy for a while, which is impressive. The sides of the strip appears lined with Congolese soldiers. At the very end there is the reception committee. We disembark the passengers and receive new passengers and their luggage. Obviously no metal detector here, so there is a guy with a handheld metal detector who “swipes” all passengers. It beeps a lot, but they make sure it’s buckles and stuff like that and nothing more. Although the strip is a seemingly comfortable 900 meters long, we are still limited in weight for take off. All these strips are high and – with a high temperature – the performance of the engine is much less than on sea level with 10 degrees Centigrade. The take off is interesting too. It is not a flat surface, so we become airborne and then land again, while gathering speed. Then the steep bit comes along and we plunge among the high trees until we become properly airborne and lift into the still grey skies. The return is uneventful. Upon landing we are number three behind two others. Tower doesn’t have radar, but we do have TCAS (Traffic Collision Avoidance System), so we can see them and we slow down some to avoid having to make a go-around. There is only the runway and no taxiway, so landed airplanes have to backtrack on the runway to vacate the runway, which may take some time. In the meantime the weather is clearing up more and more. Next we will fly to Mahagi. A strip situated north of Bunia, close to lake Albert. Bordering this huge lake – which is called the “rift valley” – a result of tectonic plates drifting away from each other, is a pretty mountain range along which we fly the whole way. Ground visibility is now quite good and – comparing with the Central African Republic – this is still a pretty well developed country. Not many clay, straw covered huts. Instead, many proper houses with shining corrugated iron roofs and proper roads. A shame that rebels hinder progress. You can see lots of agricultural terrasses, which are no longer tended ..... Mahagi itself is an easy, flat strip and the process is identical to Mambasa. The return is uneventful. Upon arrival I hear that my suitcase has been found in Entebbe! Besides, we had one airplane in Entebbe, which had maintenance and now will return to Bunia!! One and one is still two and later on this day I finally get to wear some clean clothes! We make one more trip up and down to Mambasa and then we can almost relax. Almost, because obviously we have to fill out all the paperwork. In the meantime – besides the pilot (Frederique) returning from Entebbe – Jean and Patrick arrive. Next week we will have an audit by the French Cicil Aviation Authority and they are going to show him around. Obviously that makes for a nice evening with beer and conversation. We eat out at MONUSCO. They have a walled place where you can eat, relax (ping pong and snooker) and sport at a walking distance from our place. The Saturday was a standby day, in case there was a medevac, and Sunday was just off. But you can imagine I have to learn a lot, so I was busy catching up with a lot of stuff. Today 13-11 we were supposed to fly from Bunia to Aru, From Aru to Mahagi and then return to Bunia. Then, we were supposed to do a return flight to Mambassa. Initially the weather was really bad with thunderstorms and lots of rain. But it miraculously cleared up and with a minimum of delay we could fly the triangle. I have progressed beyond last Friday, as I can now board the passengers, close the doors and check / help the passengers with their seatbelts. However, the speech to the passengers – obviously in French – I don’t feel up to yet. So Eric did it. But I can see that tomorrow or the day after, he is going to ask me to do it ...... After our return to Bunia, the return flight to Mambasa was cancelled as there is too much violence there now. Yesterday evening a 10 year old child was killed by a Congolese soldier. He was arrested, but obviously the people were upset, so today there was a protest and an 18 year old kid was killed by the police. In all this violence, the rebels haven’t even been active. As this all happened on the road to the airfield it was decided to cancel the flight. There is still a challenge to document the flight correctly and to prepare the flights for tomorrow. Dieudonnée is material in all this as he is doing a lot of work, which I don’t have to do, but at least I followed what he did to end the day and to start the next day. He is a very kind and capable man. He was a pilot as well, until he crashed in 2013 with a Piper Cherokee. They had changed the engine and put in a Mercedes car diesel engine. It failed on approach and he ended up in the trees with shattered left thigh. Small detail: they were carrying gold. Driving through town is still exciting and there is a lot to see. For instance there is a carpenter and he makes only beds. So you see him working and by the side of the road there is a stack of 15 ready-to-go beds. Next to him is a carpenter who builds coffins. So you see him at work and next to the road, there is a stack of very pretty, identical coffins. It is extremely busy on the road with many motorcycles. In Egypt and Kathmandu people are honking ALL the time. Over here they honk only when necessary. Very pleasant. In all this chaos I only saw one minor mishap, which I find amazing. 14-11-23 Last night I could hardly sleep because of the briefing I will have to deliver to the passengers in French. However, this morning we started with only one passenger and I decided this was the moment to go ahead and overcome my fear. I did it three times and I cannot say I am now comfortable with it, but I certainly killed the fear. We did a quick return flight to Mahagi and then we did a triangle via Dungu and Aru. Usually we fly half an hour to our destination, but this was twice an hour. Dungu we never do and it wasn’t even in the GPS. We did have the coordinates, so in the end we arrived alright. Dieudonnée got all excited as there is supposed to be a castle – built by a wealthy Belgium guy – way back when. I didn’t see it, but I took pictures of the supposed location and later on – back home – we did identify the ruins of what once must have been a castle. Aru was covered in a heavy rainshower and we were just unable to see the runway on the first try. The second try was successful. Here we got a jerrycan of wild honey. It tastes very nice. Tomorrow is going to be six legs, four of which are to the – by now – dreaded Mambasa. In the evening it got cancelled. The village is in mourning, meaning that nobody leaves the house, shops are closed and so a trip to – or from – the airport is a no-no. The aftermath and preparation for the next day is quite complex, but I am getting the hang of it. All these strips have limitations weight wise. And we have to give the UN the amount of kilo’s we can take with us. It leaves me time for a quick check for private messages and then we move out for dinner, which is really nice. It is the time to hear all the good stories of yesteryear and the projects to come. Tomorrow just leaves us with a quick return flight to Mahagi, which is also good. It doesn’t have to be intense every day. 16 nov 23 Today we went to Epulu three times to get the people – who were stuck in Mambasa – out of the jungle. Epulu is in the middle of a natural reserve, especially for the Okapi. But there are other animals as well, like Monkeys, Antilopes, Elephants, Leopards en a lot of snakes. Apparently the biggest threat here are not the rebels, but the gold diggers.You don’t need mercury to extract the gold. Just put a spade in the ground and the stuff appears. This happens on a very small scale, but a lot, so the animals are disturbed. The first two times, things go as expected. The take off is a bit tricky as the strip is a bit moist, which is slowing down acceleration. The third time the strip is enveloped in a huge downpour. We have to wait a while and I take the opportunity to wash the aircraft to a mint condition. We don’t have to very long and so I start with the final approach. The landing turns out to be very, very wet. The braking action of the reversing propeller enlarges the effects. We are simply enveloped in water and mud. When we stop and I get out, the grass and the mud is everywhere. On the fuselage, but also on the wings. The people on the ground were sure we would go home. The landing was obviously the fun part. The takeoff was another story. Luckily we have only 5 people, so not too heavy (earlier we had 8 people). We wait for an hour to get rid of the worst , but there are still puddles ... The acceleration is pretty bad. We have decided if we don’t reach 60 knots mid runway, we stop. And we reach 60 knots exactly midway. The fact that I am writing this means we made it. But is was an interesting experience all the same.

Mobaye, 7 augustus 2009.


Beste Familie en Vrienden,

Het is intussen al weer ruim een maand geleden, op 5 juli om precies te zijn, dat ik Nederland verlaten heb om na een kort verblijf in Gemert terug te keren naar Mobaye en dus is het weer tijd voor een update. Er is weer zo het een en het ander gebeurd, dat het vermelden waard is.

Ik hoop dat het met u allen intussen nog goed gaat en dat u kunt genieten ( of reeds genoten hebt) van een ontspannende vakantie. Hier ligt het tempo nu ook wat lager dan gewoonlijk. Mijn Oostenrijkse collega Helmut Buchegger is voor een paar weken vakantie naar Oostenrijk. Brice Guiakouzou, onze Afrikaanse priester, is ook voor een maand naar zijn familie toe, zodat ik de komende weken de zorg voor de missie deel met mijn collega pater Gabriel Ezewudo, die mij in oktober op moet volgen en die momenteel nog druk bezig is met pogingen om de inlandse taal onder de knie te krijgen. Onze twee Italiaanse zusters Alfreda en Monica zijn ook nog trouw op hun post ook al beginnen voor hen de jaren ook te tellen.

De grootste druktes eigen aan deze tijd van het jaar, zoals doopvoorbereiding en eerste communie van de schooljeugd, zijn nu voorbij. Op 2 augustus heb ik 16 kinderen van de lagere school kunnen dopen en er waren 25 eerste communies. Dat is weliswaar geen aantal om over naar huis te schrijven, maar naar het zich laat aanzien zal dit aantal het volgend jaar minstens verdubbelen.

Wat is er in de achter ons liggende periode verder zo al gebeurd ?
Bij aankomst in Bangui trof ik er mijn collega pater Theo ten Brink aan die behoorlijk ziek was. Hij is intussen onder begeleiding van een arts naar Nederland gereisd en volgens de laatste berichten heeft de zuivere lucht van de Gelderse Achterhoek hem er al weer een heel eind bovenop geholpen.

Er wachtte me nog meer slecht nieuws in Bangui. Ik hoorde daar nl. dat de Kongolese autoriteiten bij ons in Mobaye het licht uitgedraaid hadden. Wij gingen er in Mobaye prat op dat wij 24 uur per dag stroom hadden, dank zij de stuwdam die Mobutu hier indertijd in de rivier heeft laten bouwen. Daar kon zelfs Bangui niet tegen op. Jammer genoeg bevindt de schakelaar van de stroomvoorziening zich aan de Kongolese kant. Het schijnt dat de RCA in gebreke is gebleven en de rekeningen, waartoe het zich contractueel verplicht had, niet op tijd voldaan heeft. Na een paar vergeefse aanmaningen hebben de Kongolezen ruim een maand geleden de schakelaar omgedraaid, zodat onze kant van de rivier in het duister gehuld is, terwijl de Kongolese kant baadt in overvloedig licht. Volgens welingelichte bronnen zou het gaan om een bedrag van ongeveer 100 000 euro en onze regering schijnt er moeite mee te hebben dit bedrag op tafel te leggen. Intussen zijn wij aardig gedupeerd ook al hebben wij op de missie een eigen aggregaat dat ons in de avonduren stroom levert. Het confort van permanente stroom voor b.v. een koelkast, elektrische handwerkmachientjes (zagen, boren, betonmolen …), internet, enz. moeten wij nu helaas missen.

Goed nieuws is dat de benzinepomp in Mobaye intussen weer geopend is, zodat wij niet meer verplicht zijn naar Alindao (xml:namespace prefix = st1 ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" / 120 km) of Bambari (240 km) te rijden om brandstof te halen. Hopelijk laat de exploitant van de pomp zich niet ontmoedigen door de ongemakken van de slechte weg in deze tijd van het jaar. Op dit ogenblik ligt een tankwagen die ons moet bevoorraden op 45 km van hier (Polonda) langs de weg. Hopelijk krijgen ze hem zonder al te veel brokstukken weer snel op het rechte pad, anders kan het zo ineens maar weer afgelopen zijn met de brandstofvoorzienig.

In vorige afleveringen heb ik u al eens gesproken over het verschijnsel hekserij, dat hier aan de orde van de dag is, en over het trieste lot van mensen die van hekserij beschuldigd worden. In dat verband heb ik toen ook de naam van Angèle Ndarata genoemd, een minderjarig meisje dat beschuldigd van hekserij in de gevangenis terecht gekomen is en daar meerdere malen gefolterd is. Welnu, juist voor mijn terugkomst was het weer raak.
De vrouw van een van de bewakers was ziek en dit meisje met nog een paar medegevangenen werden als de schuldigen beschouwd. Men heeft hen toen aan handen en voeten gebonden en met vuur behandeld. Angèle was er blijkbaar het ergste aan toe: beide armen van boven tot onder bedekt met brandwonden. Helmut en de zusters hebben bijna geweld moeten gebruiken om tot haar toegelaten te worden om haar medische hulp te bieden.

Toen Helmut op 8 juli in Bangui aankwam om mij met het vliegtuigje op te halen, had hij foto’s van het meisje bij zich. Wij waren het er beiden over eens dat de maat nu meer dan vol was. Dit was onverdraaglijk. Alle pogingen van onze kant om een einde te maken aan de folteringen in de gevangenis van Mobaye waren blijkbaar vruchteloos geweest. Wij hebben toen besloten in Bangui een advocaat te zoeken. Wij kwamen uit bij Meester Mathias Morouba, die in de hoofdstad actief is in de Nationale Commissie voor Gerechtigheid en Vrede. Na de foto van Angèle gezien te hebben toonde hij zich meteen bereid zijn schouders onder deze zaak te zetten. Wij zouden op donderdag 9 juli gezamenlijk met de Cessna van de missieluchtvaart naar Mobaye vliegen. Helmut moest eerst nog even bij de dienst van Burgerluchtvaart langs om een papiertje op te halen, een soort APK-keuring van zijn vliegtuig. In feite is er momenteel niemand in de RCA die competent is om zo’n keuring uit te voeren, maar je betaalt ongeveer 300 euro en je krijgt de handtekening en de stempel van de grote baas zodat je voor de verzekering weer gedekt bent. Een formaliteit dus…, als die goeie man tenminste maar even de moeite nam om naar zijn kantoor te komen. Helaas, donderdag was het wachten tevergeefs, vrijdag was hij blijkbaar ook nog te moe en ‘s zaterdags wordt er niet gewerkt. Helmut en ik moesten echter koste wat kost op zondag terug zijn in Mobaye. Er zat dus niets anders op dan het vliegtuig in Bangui achter te laten en zaterdagmorgen in alle vroegte met de vermoeide auto van de advocaat naar Mobaye (600 km) te vertrekken. Na een rit van meer dan 12 uur kwamen wij ongedeerd in Mobaye aan waar de avond al gevallen was.

De zondag die volgde was niet zoals de andere zondagen. De aanwezigheid van Meester Morouba veroorzaakte meteen paniek en grote onrust onder het bewakingspersoneel van de gevangenis en in de rangen van de gendarmerie. ’s Morgens tijdens de H. Mis had ik de man aan de mensen voorgesteld en gezegd dat hij hier was in verband met de folterpraktijken in de gevangenis. Het nieuws verspreidde zich als een lopend vuurtje door de stad en iedereen wachtte met een zekere spanning af wat er ging gebeuren, want dat er iets stond te gebeuren was wel duidelijk.
De heer Morouba ging voortvarend aan de slag. Het eerste bezoek was het ziekenhuisje om Angèle te ontmoeten en haar verhaal te horen. Vervolgens legde hij om zijn aanwezigheid kenbaar te maken zogenaamde beleefdheidsbezoeken af aan de autoriteiten van de stad en nam contact op met personen die nuttig konden zijn voor zijn onderzoek. Het resultaat was dat er vòòr 12 uur een officiële klacht tegen de gevangenisbewaarders en hun handlangers op het bureau van de commandant van de gendarmerie lag.

Als bij toeval arriveerde die dag ook de procureur van de rechtbank van Bambari in Mobaye, die de zaak ook hoog op scheen te nemen. Hij liet meteen de andere mensen, die tegelijk met Angèle gefolterd waren, vrij en verbood de chef van de gevangenis, die onraad rook en onmiddellijk de wijk naar Bangui wilde nemen, de stad te verlaten in afwachting van het proces.
De moeder van Angèle durfde geen klacht in te dienen, maar Angèle zelf vroeg de advocaat dit in haar naam te doen, wat dus ook gebeurde. Meester Morouba zal tijdens het proces de verdediging van Angèle op zich nemen en het is te verwachten dat er meerdere personen, die rond de schandalen in de gevangenis een kwalijke rol hebben gespeeld, nu de rekening gepresenteerd gaan krijgen.

Het korte bezoek van de advocaat heeft door zijn kordaat optreden indruk gemaakt op alle lagen van de bevolking van Mobaye, maar nog het meest op de “autoriteiten” die zich onaantastbaar waanden. Zondagavond werd de advocaat hier in Mobaye opgebeld door RFI, de Franse Wereldomroep, voor een interview, dat maandagmorgen over de radio werd uitgezonden. Een bijna banale gebeurtenis hier in Mobaye werd door de aanwezigheid van één persoon ineens wereldnieuws. De regering in Bangui werd wakker geschud en beloofde een militaire enquêtecommissie te sturen.
Het tijdperk van willekeur schijnt althans voorlopig even geluwd. Het is wel wrang te moeten constateren, dat deze man in een dag voor elkaar kreeg, wat wij als commissie voor gerechtigheid en vrede, ondanks onze herhaalde interventies bij de betreffende instanties, de laatste jaren niet klaar kregen. Toch heeft onze commissie voor gerechtigheid en vrede door een advocaat in de arm te nemen aan geloofwaardigheid en gezag (ontzag) gewonnen.
Maandagmorgen vertrok de advocaat weer naar Bangui en Helmut moest weer mee om zijn vliegtuig op te gaan halen: 1200 km over een slechte weg omdat één persoon zich permitteert om gedurende meerdere dagen niet op zijn kantoor te verschijnen.

Omdat het fenomeen van hekserij iets is wat bij de mensen tussen de oren zit en dus niet enkel door een rechtszaak uit te bannen is, hebben wij meteen een afspraak gemaakt met de advocaat om een weekend te organiseren met als centrale thema’s “Mensenrechten” en “Hekserij”. Dit om de mensen enerzijds meer bekend te maken met de bestaande wetgeving betreffende hun rechten en plichten en anderzijds inzicht te verschaffen in hun traditionele denkwereld, waarin het geloof in hekserij zo’n belangrijke rol speelt.

Dit weekend vond plaats op 24 en 25 juli. Vanuit Bangui waren enkele experts gekomen: twee advocaten (Mathias Morouba en Timoléon Kokongo), één antropoloog (Joseph Baliguini) en de secretaris van de nationale commissie voor gerechtigheid en vrede (Michel Pembi). Wij hadden voor deze bijeenkomst vertegenwoordigers uit alle lagen van de bevolking uitgenodigd: bestuurders, gendarmerie, politie, dorpschefs, kerkgenootschappen, enz. De opkomst was heel goed. Omdat de Préfet niet aanwezig kon zijn werd de officiële opening verricht door de Sous-Préfet. Op beide dagen waren er ongeveer twee honderd mensen aanwezig, die met grote belangstelling de voordrachten beluisterden en heel betrokken deelnamen aan de discussies. Na afloop vroegen velen ons om ieder jaar zo’n conferentie te organiseren. In feite zou dat heel nuttig zijn, maar de meeste mensen geven er zich geen rekenschap van dat daar een prijskaartje aan hangt. Alles bij elkaar heeft het ons een aardig bedrag gekost, maar wij hebben er geen spijt van. Er gebeurden hier dingen die absoluut niet door de beugel konden en waarvoor wij onze ogen niet konden sluiten zonder te verzaken aan onze missionaire opdracht.
Het klimaat is intussen wel wat rustiger geworden en het wachten is nu op het proces om te weten wat daar uit komt.

Intussen gaat het werk op de missie gewoon door. Wij zijn nog steeds aan het bouwen. Het nieuwe gedeelte is praktisch klaar en de renovatie van het oude woonhuis schiet al aardig op. Het geheel heeft een heel nieuw aanzicht gekregen en Helmut mag straks trots zijn op zijn bouwwerk.

De scholen zijn nog dicht vanwege vakantie. Wel hebben de zusters voor de meisjes een “vakantieschool” georganiseerd. Dit biedt de meisjes de gelegenheid om wat bijgespijkerd te worden in de diverse vakken.
Zodra de officiële openingsdatum naderbij komt, zullen wij ook ons schoolproject voor de weeskinderen weer oppakken.
Ook zijn wij met de groep voor gerechtigheid en vrede een nieuwe campagne aan het uitwerken ter voorkoming en bestrijding van aids, een ziekte die hier regelmatig haar slachtoffers opeist.

Op 8 september verwachten wij een jonge Duitse lekenmissionaris, Jürgen Boll, die zich vooral bezig zal gaan houden met de jeugd. Voor hem ligt er nog een heel terrein braak omdat wij de laatste jaren eigenlijk maar weinig greep hebben op de leerlingen van het staatslyceum hier in de stad. Dat is vroeger wel eens anders geweest en daarom willen wij daar opnieuw wat meer aandacht aan besteden.

Zoals reeds gezegd, bereid ik zelf mijn vertrek voor. In de eerste helft van oktober wordt ik terugverwacht in Nederland. Pater Gabriël Ezewudo, een spiritijn uit Nigeria, zal dan mijn taak hier overnemen. Hoewel hij nog een beetje moeite heeft met de taal, heb ik er alle vertrouwen in dat de toekomst van de missie bij hem in goede handen is.
Dus toch nog een paar positieve noten om deze brief mee te beëindigen !

Heel veel groeten aan u allen, met dank voor uw steun die ons in staat stelt ons steentje bij te dragen aan het welzijn van de mensen hier. Het ga u allen goed.

Piet Meeuws.

P.S. Wat Angèle betreft: zij is nog steeds in het ziekenhuis. De zusters zorgen er voor dat zij de noodzakelijke medische verzorging krijgt en langzaam maar zeker beginnen de wonden te genezen.

Titel: missie in Centraal Afrika
Auteur: Hans Swellengrebel
Genre: Ontwikkelingswerk
ISBN: 978-90-484-0316-5 (dus ook in elke boekhandel verkrijgbaar)
Vaste prijs: € 18,95
Formaat: A5
Uitvoering: Paperback
Afwerking: Gelijmd gebrocheerd
Aantal pagina's: 190

Zie ook:

. interview in het programma ‘de Ochtenden’: http://www.ochtenden.nl/afleveringen/32774869/
. interview met Afrikanieuws:
http://vedm.net/click2?l=0Fb5O&m=6zFE&s=Nnt1Z3
. interview met flyforfun in Belgie
http://www.flyforfun.be/?q=missie

Helaas, op het moment zit er niemand die voor de AMBB vliegt. Benzine is er niet of is te duur (3,60 euro per liter!). En er is wat je noemt een bezinningsmoment aangebroken. Welke weg gaan wij kiezen? Waaraan is op dit moment eigenlijk behoefte? Wie is er op dit moment nog gebaat bij een humanitaire vliegdienst in de CAR? Zijn er mensen die zich - nu pere Ben, de baas van de AMBB, is overleden - hard willen maken voor zo'n vliegdienst? Moeten we misschien een ander vlietuig kopen? Vliegtuigbenzine voor zuigermotoren is schaars en duur en wordt alleen nog maar schaarser en duurder. Ook andere humanitaire vliegdiensten zijn al overgestapt op een turboprop, die op de veel goedkopere en alom verkrijgbare kerosine lopen.

Hieronder het laatste nieuws vanuit de CAR:

The UNICEF office in the Central African Republic has just published their monthly report for November 2008. It contains a detailed overview on the current humanitarian, political and security situation, and provides an update on UNICEF’s ongoing activities in CAR.
Here is the summary of activities and events in November:

An attack by government soldiers against presumed bandits hiding in the country’s northwest led to the execution of 7 members of the APDR and the capture of 15 other rebels. The APDR threatened to withdraw from the peace dialogue if its members aren’t released.
A government convoy was ambushed 50km south of the border with Chad in the northeast. Nine soldiers were killed. The attackers belonged to the FDPC rebel movement.
In early November, the city of Sam Ouanjda was attacked by 40 armed men. Five of the attackers died and many of the city’s residents fled into the bush.
Funding of 600,000 Euros was received from ECHO to purchase therapeutic products that will be used to treat 900 children per month suffering from severe acute malnutrition.
UNICEF Goodwill Ambassador Joel Madden made a triumphant week-long trip throughout the CAR.
A technical training center was opened by UNICEF and the Diocese of Kaga Bandoro. The center provides two years of technical and academic education to vulnerable children between the ages of 14 and18.

€ 3 million for the north east

The European Commission signed a funding agreement of € 3 million with the Central African government for a programme to support the stabilization of the north-east of CAR. The programme is linked to the presence of the European Force in CAR and Chad (EUFOR). Four organizations were entrusted with its implementation.
The first contract of € 41,700 was signed with the Road Maintenance Fund, a governmental institution. The funds will be used to render the ferry in Boungou, on the main road from Bangui to the north-east, operational again and to evaluate the condition of the infrastructure around the ferry.Comité d’Aide Médicale, a French NGO, is the signatory of the second contract amounting to € 700,000. The project aims to ensure the access of the Vakaga population to basic health services, and maternal and child health care in the provincial hospital, using a sustainable approach.
Triangle Génération Humanitaire, another French NGO, will help to restore access to water and primary education through a project which will last for 32 months. In the two sectors, Triangle will build new infrastructure, such as schools, boreholes and wells, while increasing the local management capacity, especially by inviting the representatives of the technical ministerial departments to be directly involved and support the local actors in providing access to essential services in the Vakaga. The NGO therefore signed a contract of € 1.5 million with the European Commission.
The fourth funding agreement, for an amount close to € 450,000, was signed with the Aid Agency for Technical Cooperation and Development (ACTED). The NGO will construct 11 bridges or ducts to cross the wadis between Birao and Boromata. The worst stretches of track, about 10% of the 120 km, will be rehabilitated so as to facilitate the passage of vehicles. ACTED will also support the local administration with the updating of the Vakaga maps, namely by creating a geo-referenced database which contains information on the road network, villages, school, health centres and administrative services.
The activities of the four contracts are in the start-up phase.
For more information:pierre-yves.lambert@ec.europa.eu

John de Bruin heeft in juni de CAR verlaten. Zijn tijd zat er zowat op en de benzine was ook op. Dan kan je verder weinig meer doen. Pere Tanneguy is trouwens ook voorgoed uit Bangui vertrokken. Het zal ze in maison St Charles nog jaren spijten. Tanneguy was een ontzettend toffe peer.
Zeventien september is het nieuwe bloed aangetreden in de persoon van Cor van der Maar. Schilder uit Groningen en capabel sportvlieger. Samen met John is Cor naar de CAR gegaan om daar een half jaar de mensen van dienst te zijn. Helaas moest John al na een week weg, maar het geregel ging een stuk vlotter dan toen ik in september 2005 aantrad. Aan het eind van de week was alles geregeld zodat Cor zelfstandig onderweg kon.
Echter, het onderhoud bij Minair laat toch nog steeds te wensen over, waardoor Cor en John slechts één uur samen konden vliegen. Voor Cor een eerste kennismaking met dit - voor hem - nieuwe type vliegtuig. Gelukkig was pere Helmut ook net terug uit Oostenrijk, zodat hij Cor verder kan begeleiden. Maar Helmut is twee maanden weggeweest en hij heeft dus een stapel werk die in Mobaye op hem licht te wachten. Zodoende kan hij Cor niet de tijd geven die Cor nodig heeft.
Gelukkig komt zoals altijd de cavalerie net op tijd. Bas Hellings - ook exCAR ganger - is net terug van Namibie en wacht nu op een visum voor Indonesie waar hij in de voetsporen van zijn illustere voorganger Mario treedt. En dus heeft Bas wat tijd omhanden. Bas vond het een geweldig idee om even de mensen in de CAR te groeten, dus één oktober zat Bas op het vliegtuig naar Bangui.
En de volgende CAR ganger staat al op stapel. Aanstaande zondag krijgt hij een tweede interview en een vliegtest. Hij zal - als alles goed gaat - het stokje weer van Cor in de CAR overnemen.

p.s. leuk bericht (ahum) de benzine is een euro duurder geworden en kost nu 3,60 per liter. Het ding verbruikt 60 liter per uur. Pfffffffffffffffffffffffffffffff................

Informatie vind je onder de volgende link

http://nieuwsbrief.iwes.nl/index.php?id=MjE5NjIzODg3NjAw

Dear Mario,

During my holiday I visited with Tanneguy. He is finished with the RCA and glad because of it. The power in Bangui has now failed completely with chaos as a result. If health permits Tanneguy will continue in Douala. Pere Piet de Groot is dead.
Also pere de Bozendi is dead. They went with him to the best hospital but the generator was broken. The next had room but was too filthy and the last was OK but was crammed to the top and so they turned him down.
Two cooperants from Kembe were in Bangui with their parents. They took a cab from the centre d'acceuil to a restaurant at the river. The driver was quite drunk, took a wrong turn and ended up in front of the presidential palace. They were held for twenty hours suspected of being rebels trying to overthrow the government! Thanks to a French army officer who happened to see it all they were released. However nobody dared to let them go, so finally the president himself had to sign the release order.
In spite of this a growing number of volunteers are coming to the CAR. The French organisation DCC is the main provider. However many no longer have any affinity with catholics so on the 'workfloor' there is increased friction.

Stay well,

Hans

Gedurende de eerste dagen van juni gaf Piet te kennen dat hij zich niet goed voelde, geen koorts maar erg moe, diarree en zeer donker gekleurde urine. Het zou na een paar dagen wel weer over gaan, dacht hij. Zuster Moniek, die hem trachtte te verzorgen, was ongerust, gaf hem medicijnen, maar wist niet goed wat de precieze oorzaak van zijn ziekte was. Ze dacht aan een hepatitus. Ze stelde voor de dokter te laten komen, met wie zij al over zijn toestand gesproken had. Aanvankelijk was Piet het daar mee eens, maar vond het vervolgens weer helemaal niet nodig. Zijn toestand was heel wisselvallig. Het ene moment had je de indruk dat het zeer ernstig was, maar tien minuten later was hij weer op en voelde zich, volgens zijn zeggen, stukken beter.

Op vrijdagmorgen 6 juni gaf hij zelf te kennen wel naar Bangui te willen gaan voor wat serieuze onderzoeken, want hij wist heel goed dat in Mobaye de mogelijkheden op dit terrein erg beperkt zijn. Wij hebben toen meteen contact opgenomen met John de Bruin, de piloot van de AMBB in Bangui, die meteen op weg ging en rond 11.30 uur met zijn vliegtuigje in Mobaye landde. Wij hebben toen samen met Piet aan tafel gegeten en om 14.00 uur zijn ze naar Bangui vertrokken.

De eerste berichten vanuit Bangui leken ons hoopvol, maar toch hoorden wij al vrij snel dat het niet goed ging met Piet. De doktoren oordeelden dat Piet, gezien ook zijn leeftijd, beter in Nederland behandeld zou kunnen worden. De procedure van een evacuatie naar Nederland door “Europe Assistance” (een verzekeringsmaatschappij waarbij Piet was aangesloten) werd door pater Tanneguy Tiphaigne in gang gezet.. In de nacht van 17 op 18 juni was zijn toestand plotseling dusdanig verslechterd, dat men hem ’s morgens meteen van Saint Charles, het huis van de spiritijnen waar Piet logeerde, naar het ziekenhuis heeft moeten brengen. Volgens de doktoren was zijn toestand toen uiterst kritiek en moest men zich op het ergste voorbereiden. Die morgen kwamen er meerdere telefoontjes vanuit Bangui in Mobaye binnen, steeds alarmerender, en om 14.00 uur belde onze Regionaal Overste, pater Dieudonné Nzapalainga, dat Piet was “retourné chez son Père”. Rond 13.30 uur was Piet overleden. Heel onwezenlijk, omdat ik hem nog geen twee weken geleden zelf (zij het met enige moeite) in het vliegtuigje had zien stappen. Ik gaf me er rekenschap van dat hier voor de missie van Mobaye een lange periode werd afgesloten: 33 jaar, van 1975 tot 2008, heeft Piet op de missie gewerkt.

De catechist heeft meteen de klokken geluid en veel mensen stroomden toe om het droevige nieuws te vernemen. Die middag was er om 15.00 uur juist een bijeenkomst gepland van de parochiële commissie voor Vrede en Gerechtigheid. Wij hebben het grootste gedeelte van de vergadering besteed aan het afscheid en aan de voorbereiding van de uitvaart van Piet. Het was immers duidelijk dat zijn stoffelijk overschot teruggebracht zou worden naar Mobaye om vervolgens in Penge begraven te worden. Dit was zijn persoonlijke wens en daar was hier iedereen van op de hoogte.

Na afloop van deze vergadering zijn Helmut Buchegger, een Oostenrijks priester, die hier ook op de missie werkzaam is, en ikzelf naar Penge gereden, een dorpje op ongeveer 10 km van Mobaye, waar zich het Mariaal Centrum bevindt, door Piet zelf gesticht, om het droeve nieuws daar aan te kondigen. Heel het dorp barstte uit in een grote rouwklacht, vrouwen en kinderen wierpen zich tegen de grond, begonnen over de grond te rollen…., een ervaring die voor een buitenstaander onbegrijpelijk is en met geen pen te beschrijven. Wij zijn de kerk in gegaan, hebben de tijd genomen om samen met de aanwezige mensen te bidden, te zingen en getracht hen wat troost en moed in te spreken. Zij kunnen zich, evenals wijzelf overigens, het Mariaal Centrum nog moeilijk voorstellen zonder pater Piet de Groot.
Vervolgens hebben wij samen met de mensen de plaats bepaald waar Piet begraven zou worden. Ze waren erg blij dat Piet temidden van hen zou rusten. Aan meerderen onder hen had hij de plaats aangewezen. Wij keerden naar Mobaye terug en lieten het dorp achter in diepe treurnis.

Onze Regionaal Overste, pater Dieudonné Nzapalainga, en onze bisschop, Mgr. Peter Marzinkowski, die beiden in Bangui waren, besloten de uitvaart te laten plaats vinden op 27 juni, zodat zij beiden daarbij aanwezig zouden kunnen zijn. Daarom zou het lichaam eerst op 25 juni rond 16.00 uur vanuit Bangui vertrekken en, na een tussenstop in de missies van Alindao, Kongbo, en in de dorpen langs de weg naar Mobaye, die tot het werkterrein van Piet behoorden, in de loop van de morgen van 26 juni rond 11 uur in Mobaye aankomen. De afstand Bangui – Mobaye is ruim 600 km.

Om 3.00 uur was de “lijkwagen”, een dichte Toyota Landcruiser, in Alindao. Om zes uur werd daar in de cathedraal een Requiem Mis opgedragen, waarna het lichaam begeleid door de bisschop Mgr. Peter Marzinkowski naar de missie van Kongbo vertrok. Ook daar kregen de mensen tijdens een korte stop de gelegenheid om afscheid te nemen van Piet. Vervolgens ging het verder naar Mobaye, een afstand van 66 km. Langs deze weg liggen meerdere dorpen (Polonda, Nzinda, Serenga, Gbolo, Langandi, Kossinga, Guiyara) die aan de zorgen van Piet waren toevertrouwd. Begrijpelijkerwijze zouden deze dorpen voor heel wat vertraging op het geplande schema zorgen.

Rond 10.00 uur had zich in Mobaye een grote menigte christenen (en niet-christenen) verzameld in Kurbe, de wijk bij de ingang van het stadje, in afwachting van het stoffelijk overschot van Piet. Eerst rond 14.00 uur kwam de auto uit Bangui met de kist aan boord in zicht, direct gevolgd door een auto met een delegatie uit Kembe. In processie, misdienaars met kruis voorop, werd Piet door alle kerkelijke verenigingen onder het zingen van religieuze liederen naar de missie begeleid. Na de kist plechtig de kerk te hebben binnengedragen en voor het altaar te hebben geplaatst begon het défilé langs de baar, honderden mensen die afscheid kwamen nemen. Ze konden door een ruitje het stoffelijk overschot zien, wat voor de mensen hier heel belangrijk is. Om 16.00 uur begonnen wij met een plechtige H. Mis in een overvolle kerk, waarbij Helmut Buchegger, Brice Guiakouzou, Lezzin Ngbakoumbou en ik zelf voorgingen. Gedurende de H. Mis kwam de regionaal overste, Dieudonné Nzapalainga, met een delegatie uit Bangui en Bangassou aan.

De twee paters, Jean Mangisarapou en Blaise Kongomatchi, die het stoffelijk overschot van Piet vanuit Bangui naar Mobaye hadden gebracht, waren erg onder de indruk van het verdriet en meeleven van de mensen in de dorpen op hun route, die aan de zorg van Piet waren toevertrouwd. Vooral de uitingen van verdriet van de mensen van Langandi zouden ze niet snel vergeten, hoewel voor hen als Afrikanen deze uitingen van verdriet toch niet vreemd zijn.

Na de H. Mis bleef de kerk vol met mensen die de hele nacht bij Piet zouden blijven waken, zingend, biddend en dansend. Sommige oudere vrouwen hadden in een hoek van de kerk hun matje uitgespreid en lagen er rustig te slapen, zoals dat in de dorpen bij een dodenwake ook veel gebeurt. Een geliefde overledene laat je niet alleen, ook al ben je niet meer in staat daadwerkelijk te waken.

Donderdagavond rond 21.00 uur arriveerde nog een delegatie uit Bangassou: priesters, zusters, catechisten en goede kennissen van Piet (o.a. Marcellin Ndode Sikossi). Ze hadden tien uur gedaan over de ongeveer 250 km van Bangassou naar Mobaye vanwege de regen.

Vrijdagmorgen 27 juni om 6.30 uur kwam de bisschop, Mgr. Peter Marzinkowski de missie oprijden, gevolgd door een talrijke delegatie uit Alindao, priesters, zusters, lekenmissionarissen en afgevaardigden van de christenen. Tegelijk met hun komst begon het overvloedig te regenen, zodat wij niet om 7.00 uur naar Penge konden vertrekken zoals aanvankelijk de bedoeling was. Om 10.00 uur klaarde het op en vertrok de rouwstoet naar Penge. De grote massa mensen was ons reeds te voet voorgegaan. In Penge, “zijn Mariaal Centrum”, werd Piet aan de rand van het dorp weer opgewacht door de christenen en plechtig (kruis voorop, met missiedienaars, zangkoor, het legioen van Maria enz.) begeleid naar het kerkplein, waar in de open lucht de uitvaartdienst zou plaats hebben.

Een grote mensenmassa was samengestroomd vanuit Mobaye en de omliggende dorpen om Piet naar zijn laatste rustplaats te begeleiden. Het leek wel iets op de toeloop van mensen tijdens de door Piet jaarlijks georganiseerde Maria congressen, waar hij zo trots op was.

Onze bisschop, Mgr. Peter Marzinkowski, ging voor in de uitvaartplechtigheid omringd door twintig priesters. Hij sprak zijn grote waardering uit voor het geweldige pastorale werk dat Piet door de jaren heen verricht heeft en riep de christenen op zijn erfenis, het Mariaal Centrum, nu zelf levend te houden.

Onze Regionaal Overste, pater Dieudonné Nzapalainga, hield de preek, waarin hij het werk van Piet de Groot gedurende zovele jaren prees en het belang onderstreepte van het Mariale Centrum voor heel het bisdom.

Na de H. Mis werd Piet naar zijn laatste rustplaats gebracht, gedragen door de Afrikaanse priesters, een uitdrukking van hun kant van de achting voor zijn persoon en het respect voor zijn werk. Als Nederlands medebroeder werd mij gevraagd de laatste gebeden aan het graf uit te spreken, waarna de bisschop en alle aanwezige priesters voor een laatste keer Piet met wijwater gezegend hebben.
Piet rust nu, zoals hij zelf altijd gewenst had, in zijn Mariaal Centrum, temidden van zijn mensen wier leven door de jaren heen nauw vervlochten was geraakt met het zijne. Hij was een van hen geworden en zo werd het ook door de mensen van Penge gevoeld. Ook al is Piet niet meer levend aanwezig, het feit dat zijn lichaam temidden van hen rust is een grote troost en steun voor hen.

Hoe het nu precies verder zal gaan met het Mariaal Centrum en de dorpen waar Piet de zorg voor had, weten wij nog niet, maar Piet zal er vanuit de hemel wel op toezien dat het goed komt.


Piet Meeuws.

p.s. Zoals je weet is John weer terug in Nederland en het vliegtuig staat droog in Bangui. Er zou tot eind juli geen avgas te krijgen zijn. Intussen is Helmut naar Bangui geweest en hij kwam terug met het goede nieuws dat er vanaf maandag waarschijnlijk weer gevlogen kan worden. De avgas is intussen in Bangui gearriveerd. Zodra wij een officiele bevestiging krijgen wil Helmut naar Bangui gaan om het vliegtuig op te halen en in Mobaye te stationeren.. We'll wait and see !

Sinds ruim een week zit het grootste gedeelte van Bangui zonder electriciteit. Er zijn problemen met de installatie in Boali en in Bangui zou de hoofd generator stuk zijn. Men spreekt zelfs van sabotage. Dan kun je toch beter in Mobaye zitten met 24 uur per etmaal stroom. Het economische leven in Bangui ligt zowat lam: geen "vivres frais" in de winkels, alle werkplaatsen gesloten, de drinkwatervoorzienig werkt niet, enz. Zou je nog eens willen komen, dan ben je van harte welkom, maar ik raad je aan nog even te wachten